Bij-vriendelijke inspiratie voor gemeenten

Sleutelrol voor de openbare ruimte

Als gemeente kun je veel doen voor bestuivers. Gemeenten beheren vaak grote oppervlaktes aan openbaar groen. Daarmee hebben zij een sleutelrol. Houd daarom rekening met bestuivers bij de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. Denk bijvoorbeeld aan ecologisch bermbeheer.

Keurmerk voor ecologisch bermbeheer

Met ecologisch bermbeheer richt je de omgeving beter in voor bijen. Verschillende gemeenten (en provincies) hebben dit al in hun beleid opgenomen. Wil je weten hoe je ecologisch bermbeheer aanpakt? Dan is Kleurkeur interessant. Dit is een keurmerk voor ecologisch bermbeheer van partner De Vlinderstichting en Stichting Groenkeur.

De gemeente Utrecht werkt bijvoorbeeld al met dit keurmerk. En ze maait nu meer bij-vriendelijk. De Vlinderstichting biedt vanuit dit keurmerk ook cursussen aan voor ecologisch bermbeheer.

Monitoring van bijensoorten in jouw omgeving

Een van de doelen van de Nationale Bijenstrategie is monitoring van bijensoorten. We vinden het belangrijk om te onderzoeken welke bijen in een gebied voorkomen. En of dit aantal inderdaad toeneemt als tuinen, parken, gebouwen bij-vriendelijker worden ingericht.

Europese Natuurherstelverordening

Het ministerie van LVVN ontwikkelt beleid voor landelijke monitoring van bestuivers. Want vanuit de Europese Natuurherstelverordening (artikel 10) wordt monitoring straks verplicht, naast gerichte herstelmaatregelen. In augustus 2025 stelt de Europese Commissie de monitoringsmethodiek voor de Natuurherstelverordening vast.

Voor de landelijke monitoring kijkt LVVN onder andere naar de resultaten uit het Europese SPRING-project. Hierin is de bruikbaarheid van verschillende monitoringsmethoden getoetst.

Advies per gemeente

Vanuit het project Nederland Zoemt is voor veel gemeenten onderzocht welke bijensoorten er voorkomen of zouden kunnen voorkomen. Uit  het onderzoek kwamen adviezen per gemeente. Voor deze adviezen zijn waarnemingen gebruikt die tussen 2000 en 2017 zijn gedaan in heel Nederland. In de adviezen lees je ook wat je als gemeente kunt doen om de leefomgeving van de wilde bij te verbeteren.  

Wil je weten of er een advies is voor jouw gemeente? Wij kunnen het advies toesturen. Of heb je vragen over monitoring in jouw gemeente? Neem dan contact met ons op. Wij kunnen je verder helpen. 

Nederland Zoemt is een initiatief van een aantal NBS-partners. Doel van het project is om het voedselaanbod en de nestgelegenheid voor wilde bijen in Nederland structureel te verbeteren.

Streetlight Bee&Bees

Naast de landelijke monitoring vanuit de Natuurherstelwet zijn er ook bestuiversinitiatieven voor monitoring. NBS-partner BeeGrateful plaatst in de stedelijke omgeving bijenhotels rondom (lantaarn)palen: de Streetlight Bee&Bees. Deze bijenhotels bieden niet alleen een nestelplek voor bestuivers dichtbij voedsel. Maar ze zijn ook geschikt om te monitoren welke soorten midden in een stedelijk gebied voorkomen.  

Per seizoen meet BeeGrateful welke bijen in de hotels voorkomen. En hoeveel nesten er zijn gemaakt en van welk materiaal. Met deze data helpt ze gemeenten en bedrijven om meer gericht te vergroenen en de biodiversiteit te versterken.

BeeGrateful ontwikkelde de Streetlight Bee&Bees met Wageningen University & Research (WUR).

Bijeninitiatieven van gemeenten

Verschillende gemeenten zijn binnen ons netwerk actief met een bijeninitiatief. We delen een paar inspirerende voorbeelden.

Gemeente Utrecht: We roepen inwoners op om een kleine bijenburcht te maken in hun tuin of op hun balkon. Geweldig als ze daarna bijen in hun burchtje zien nestelen!

Utrechtse bijenburchten

De gemeente Utrecht legt bijvoorbeeld bijenburchten aan. Dit zijn bijenhotels van leemhoudend zand en boomstammen in de grond. Van de bijen nestelt namenlijk 70% in de grond. Zo vergroot de gemeente het leefgebied van de bij. Zelf een (mini-) bijenburcht maken? Gemeente Utrecht deelt haar instructie op de website Utrecht Natuurlijk. 

Bij-vriendelijk maaien in Hilversum

Een ander voorbeeld. De gemeente Hilversum doet aan bij-vriendelijk maaien. Zo zorgt ze bijvoorbeeld voor bloeiende kruidenlinten door de stad. Ook ging de gemeente na hoe inwoners tegenover natuurlijk ogend groen staan. Dit onderzochten ze voor én na invoering van bij-vriendelijk maaien.

Zorgen voor de Rotterdamse wijkbij

Groene Cirkels Bijenlandschap in de provincie Zuid-Holland inspireert gemeenten met een bijzonder initiatief. Elke wijk in Zuid-Holland heeft een eigen wijkbij om samen voor te zorgen. Inwoners zaaien hun terrein, tuin of balkon bij-vriendelijk in. Op die manier ontwikkelt Rotterdam 40 hectare bijenlandschap. 

Tip: Wist je dat je als gemeente ook onderdeel kan zijn van een bijenlandschap? Dan werk je samen met verschillende partijen in de regio aan een geschikt landschap voor insecten. Kennisimpuls Bestuivers ontwikkelde hiervoor de Routekaart Bijenlandschap als hulpmiddel.

Wat doen onze andere partners voor bestuivers in gemeenten?

Naast tips van gemeente partners kunnen ook andere (overheids-)organisaties en bedrijven je adviseren en inspireren. Sommige partners richten zich bijvoorbeeld op bij-vriendelijke inrichting of educatie. Of op bij-vriendelijke bloemenmengsels. We geven een paar voorbeelden.

Levende openbare ruimte 

Wat is nodig voor een toekomstbestendige, gezonde en leefbare stad? NBS-partner brancheorganisatie VHG geeft handvatten met een uitgebreide handleiding Levende tuinen in de openbare ruimte.  

Bij-vriendelijke educatie

Ook NBS-partner IVN Natuureducatie ondersteunt gemeenten om de leefomgeving te vergroenen. Dat doet IVN samen met hun partner Stichting Steenbreek. Bekijk hun aanbod voor gemeenten.

Leer Bij of verdiep je in de verschillende cursussen van Nederland Zoemt. Niet alleen voor beleidsmedewerkers, maar voor iedereen die zelf een cursus wil geven over bij-vriendelijke tuinen of buurten

Voer de Bij bij 

The Pollinators komen jaarlijks voor bestuivers in actie met hun campagne ‘Voer de Bij bij’. Zo zorgen ze in heel Nederland voor meer voedsel voor bijen en andere bestuivers. Tijdens deze campagne zijn enthousiaste burgers in hun eigen buurt uitdeelpunt van gratis gifvrij bloemzaad. De campagne sluit daarmee aan op de jaarlijkse Nationale Zaaidag. 

Of draag financieel bij aan deze landelijke campagne. Dat kan door je aan te sluiten bij de Nationale Zaaicoalitie, speciaal voor gemeenten, bedrijven en andere organisaties. Met dit geld kopen The Pollinators bloemzaad in en verspreiden dit. En rollen ze een grote landelijke campagne uit. 

Op Voer de Bij bij vind je alles over deze campagne. 

Bij-vriendelijke gemeentemengsels 

NBS-partner kwekerij Cruydthoek ontwikkelde speciale ecologisch passende bloemenmengsels voor gemeenten. Voor elke gemeente in Nederland bieden zij een gebiedseigen zadenmengsel aan. Bijvoorbeeld voor bermen en parken in de openbare ruimte. Met de karakteristieke flora van dat gebied, afgestemd op de lokale bodemeigenschappen. 

Cruydthoek geeft op haar website veel praktische tips en oplossingen voor de openbare ruimte. 

NK Tegelwippen  

Jaarlijks werkt een groot aantal groene organisaties mee aan het NK Tegelwippen, dat speciaal gericht is op vergroenen van gemeenten. Hieronder zijn ook een aantal partners van de Nationale Bijenstrategie.

Door tegels te vervangen door groen helpen gemeenten en bewoners om de stad koeler te maken en wateroverlast te voorkomen. Minder tegels betekent minder hitte en betere afvoer van regenwater.

Mooie BIJvangst: een betere bed & breakfast voor de bijen! Doe ook (weer) mee. Dat kan elk jaar van maart tot oktober.

Ook partner worden? We hebben veel interessante partners in ons netwerk. Waarom zou je je bij ons aansluiten? Je vindt zo gemakkelijk (overheids-) organisaties en bedrijven om samen te werken of om kennis te delen.

Bijeninitiatieven 

Op deze pagina vind je een paar voorbeelden van onze partners en hun initiatieven. Bekijk in het bijeninitiatievenfilter wat onze partners doen. Selecteer daar de koepel Nationale Bijenstrategie. Je kunt daarna op veel variabelen filteren. Bijvoorbeeld op type: aanleg en /of beheer of monitoring. Of op terrein: openbaar gemeentelijk groen of recreatie-en natuurgebieden. 

Heb je vragen of denk je erover samen te werken met een partner? Neem dan contact met ons op.